How To: zelf hout kloven

Het kloven van hout is het verwerken van de stam van de boom tot kleinere stukken (haard)hout. Deze stukken zijn geschikt voor op de droogstapel en later voor in de openhaard of voor op een kampvuur. Meestal kloof je net gekapt of gezaagd hout. Vers hout splijt makkelijker, dus wacht niet te lang als je een boom gekapt hebt! In dit artikel vertellen we je alles over het veilig kloven van grote blokken hout hoe je zelf haardhout klooft. We hebben een aparte infotopic over het maken van aanmaakhoutjes en het splijten van aanmaakhout.

Inhoud

• Bijlsoort
• Het hakblok
• Techniek
• Pauze
• Overstrike guard
• Andere manieren om te kloven
• Hoe groot moet het hout zijn?
• Je hout drogen

Bijlsoort

Voor het kloven van grote stukken hout gebruik je een kloofhamer of een kloofbijl. Deze bijlen hebben veel gewicht en duwen daardoor het blok uit elkaar. Deze bijlen zijn over het algemeen niet vlijmscherp. Een kloofhamer gebruik je als je tijdens het kloven gebruik wilt maken van een metalen wig. Een kloofhamer is te herkennen aan een dikker bijlhuis en een massieve hamer-achtige achterkant. Hierdoor kan deze bijl de heftige klappen aan. Elke andere bijl is niet bedoeld om op metaal te slaan. Door de harde klappen kan het bijlhuis beschadigen. Gebruik daarom tevens nooit een andere bijl als wig!

Controleer voordat je gaat kloven of de bijlkop goed vast zit op de steel. Vervolgens controleer je de snede. Zitten er beschadigingen of deuken in de snede? Dan is het de hoogste tijd om de bijl te slijpen met bijvoorbeeld een slijpsteen. De snede van een kloofbijl hoeft niet vlijmscherp te zijn. Slijpen met een grove slijpsteen is voldoende.

Het hakblok

Een goed hakblok is een fundamenteel onderdeel van het veilig zelf haardhout kloven. Het zorgt er voor dat de kloofbijl minder gemakkelijk doorschiet richting je benen en het zorgt er tevens voor dat de kloofbijl niet de grond raakt waardoor de bijl sneller bot wordt.

Voor een hakblok gebruik je een stuk hout dat ongeveer tot je knieën komt. Tevens is het handig als je hakblok breder is dan het te kloven hout. Géén hakblok is beter dan een te hoog hakblok. Bij het kloven zonder hakblok komt de kloofbijl vaker in de grond waardoor de snede sneller bot wordt, maar de kloofbijl komt dan in ieder geval niet in je benen terecht.

Zet het blok op een stevige ondergrond en plaats het te kloven hout altijd op de achterste rand van het hakblok. Als je het te kloven hout mist, komt je bijl alsnog veilig in het hakblok terecht.

Techniek

Naast het juiste hakblok is de juiste haktechniek ook erg belangrijk voor je efficiëntie, je eigen veiligheid en de veiligheid van anderen.

Afstand bepalen

Pak de kloofbijl met één hand vast aan het einde van de steel en strek je arm. Plaats de snede van de bijl op de voorste rand van het te kloven houtblok. Dit is de juiste afstand voor tijdens het kloven. Als je klooft sla je gemiddeld 10 cm verder dan je denkt. Mik daarom altijd op de voorste rand van het te kloven hout.

Veilige werkplek

Zorg dat je een veilige werkomgeving hebt. Kloof bijvoorbeeld nooit het hout als je kinderen in de tuin aan het spelen zijn. Dat is vragen om ongelukken. Als iemand wilt kijken hoe je aan het kloven bent. Laat ze dan op gepaste afstand aan je linker of rechter zijde toekijken. Als ze voor je staan, hebben ze een probleem als de bijlkop losraakt of als je de bijl uit je handen laat vliegen.

Het hakken

Haal de bijl naar je borst toe (met de snede naar voren gericht) met één hand onder de bijlkop en één hand bij de knop van de steel. Duw de bijl omhoog en pak met beiden handen de steel bij de knop vast. Zorg dat je de bijl niet helemaal naar achter zwaait. Dat is niet fijn voor je rug. De bijl staat recht boven je hoofd en je kijkt tussen je armen door. Terwijl je de bijl laat vallen zak je goed door de knieën. Als je goed door de knieën zakt zwaait de bijl niet naar je toe, maar komt deze in het hakblok of in de grond tot stilstand. De bijl raakt bij een goede uitvoering met de gehele snede het hout waardoor het veel beter opensplijt.

Meerdere keren slaan

Het is gebruikelijk dat je bij een groot stuk hout meerdere keren moet hakken om het blok doormidden te krijgen. Tijdens deze bezigheid sneuvelen helaas ook de meeste bijlstelen. Dit komt eigenlijk door één simpel op te lossen probleem. Plaats het hout altijd op de achterste rand van het hakblok en mik op het voorste gedeelte van het hout. Mik je op de achterkant, dan is de kans groot dat de kop achter het hout terecht komt met als resultaat dat de steel bij de bijlkop afbreekt. Nog een mogelijkheid is dat het achterste gedeelte van het hout wel scheurt, maar de kern niet mee scheurt. Ook in dit geval komt de steel op het hout terecht waardoor de kans groot is dat de steel breekt of op z'n minst beschadigd. Sla dus altijd op de voorste rand van het hout.

Een bijl die vast komt te zitten in een houtblok

Als je bijl vast komt te zitten in een te kloven blok, moet je nooit de bijl en het blok samen optillen. Dit is funest voor je rug en tevens gevaarlijk als het blok plotseling loslaat! Leg je hand op het te kloven blok zodat deze niet kan bewegen en sla met de palm van je hand op het uiteinde van de bijlsteel. Daarna wig je langzaam de bijl uit het hout. Door de vorm van de bijlkop kruipt deze vanzelf omhoog.

Een knoest

Helaas heeft een te kloven stuk hout vaak een knoest. Een knoest is een gedeelte in de stam waar een tak uit groeide. Dit maakt het kloven een stuk lastiger. Een grote knoest doormidden hakken is onbegonnen werk. Zelfs met een wig en een kloofhamer. Het is mogelijk, maar je hebt al snel een flinke pauze nodig. Niet zo handig als je veel hout moet kloven. Daarom hakken we altijd om de knoest heen en laten we het gedeelte van de knoest lekker met rust. Die knoestige stukken zijn overigens ideaal voor op een kampvuur!

De knoest groeit helemaal door tot aan de kern, maar niet verder. De eerste haklijn ligt daarom haaks op de knoest. Zodra je het gedeelte zonder knoest weg hebt gehakt, hak je steeds een stukje dichter bij de knoest weg.

Pauze

Mocht je tijdens het hakken toch zin krijgen in een pauze, sla de bijl dan met de gehele snede in het hakblok of het te kloven hout. Hierdoor kan niemand zich aan de snede snijden. Laat de bijl echter niet voor een te lange tijd in het hout staan. Vers hout is nat en kan ook zuren (looizuur in het geval van een eik) bevatten. Dit kan resulteren in een roestige bijl.

Overstrike Guard

Een Overstrike Guard is een stuk leer op de steel net onder de bijlkop. Deze is bedoeld om schade te verminderen als je mis slaat met de bijl. Over de effectiviteit van een overstrike guard zijn de meningen echter verdeeld. In zekere zin doet de Overstrike Guard natuurlijk waar hij voor bedoeld is. Het beschermt de steel net onder de bijlkop tegen beschadigingen en het geeft de bijl een stoere outdoor-look. Echter, als je echt hard misslaat heeft een overstrike guard geen zin. Je zou kunnen zeggen dat een overstrike guard een vals gevoel van veiligheid geeft. Bovendien kan je niet goed zien of de steel onder de Overstrike Guard beschadigd is of niet. Dus, tegen lichte beschadigingen helpt het zeker, maar check regelmatig hoe het hout onder de overstrike guard er uit ziet.

Andere manieren om hout te kloven

Het is natuurlijk een goede workout om zelf haardhout te kloven met een kloofbijl, maar als je niet zo handig bent, kan het ook wel gevaarlijk zijn. Daarom zijn er ook andere manieren om hout te kloven. De Kindling Cracker, bijvoorbeeld. Daarmee kloof je hout door een blok erin te zetten en er met een hamer op te slaan. Het is een simpele manier van kloven, en heeft als enig nadeel dat het blok kleiner moet zijn dan de bovenste ring van de Kindling Cracker. Je vindt alle alternatieve manieren van kloven bij onze houtklovers.

Hoe groot moet het hout zijn?

Als je dan lekker bezig bent met kloven, zou je door kunnen gaan tot je alleen maar kleine stukjes hout hebt. Maar welke maten zijn ideaal voor je haardhout? Het ideale formaat is een beetje afhankelijk van de grootte van je haard. Maar voor de gemiddelde haard is een diameter van 10-15 cm ideaal. Zo’n blok zal niet gelijk wegbranden. Verder is het handig om wel wat kleinere aanmaakhoutjes te hebben; hiermee zorg je dat het vuur hard genoeg gaat branden om de grotere blokken goed aan te krijgen.

Je hout drogen

Als je je hout dan zelf gekloofd hebt, moet het drogen. Vers hout bevat 80% vocht en dat moet eerst uitdrogen. Want nat hout krijg je lastig aan en geeft erg veel rook. Zorg ook hiervoor dat je blokken niet te groot zijn, want dikke blokken drogen langzamer.

Waar laat je je hout drogen?

Blokken die in de wind liggen, drogen het best. Je kunt je haardhout dus het best laten drogen onder een afdak buiten. Dan kan de wind er goed bij, maar ligt het hout beschut tegen regen. Overdek het hout niet met plastic, dan kan het niet goed drogen.

Wanneer is je hout droog?

Bij een vochtgehalte van 20% is je hout droog genoeg om te stoken. Dat is, afhankelijk van de houtsoort, na 1,5 tot 2 jaar. Houtsoorten die veel hars bevatten, zoals den, lariks of spar, zijn minder geschikt om te branden in je houtkachel of kampvuur. De hars in deze houtsoorten geven namelijk veel vonken. Es, linde, wilg en berk moeten ongeveer 1,5 jaar drogen. Hout van fruitbomen, eik en beuk doen er iets langer over. Dit hout kun je beter 2,5 jaar laten liggen.