Het Nessmuk Trio: een moderne interpretatie door Padraig Croke

Liefhebbers weten wie ‘Nessmuk’ was, en wat hij betekend heeft voor het moderne bushcraften. Onze eigen bushcrafter Padraig Croke heeft het ‘Nessmuk systeem’ uitgetest met de Hultafors Ekelund bijl, het ESEE JG5 mes en het LionSteel Bestman zakmes. Lees nu zijn interessante review!

In mijn laatste artikel voor Knivesandtools had ik het al even over combinaties van gereedschappen, en het kiezen van de juiste items voor de taken die je uitvoert alsook het terrein en de omgeving waar je heen gaat. Echt een fascinerend onderwerp, en ik ben altijd geïnteresseerd in wat voor tools mensen bij zich hebben. Ook wil ik graag weten waarom mensen nou net die spullen bij zich hebben. Met de haast eindeloze hoeveelheid keuzes voor outdoormensen tegenwoordig met alle verschillende tools en merken is het soms lastig om een goede keuze te maken. Survivalmes of bushcraftmes? Hakbijl of handbijl? Heb ik een zaag nodig?

Het Nessmuk Trio is een gereedschapsset die is geïntroduceerd door George Washington Sears. Ook bekend onder zijn auteursnaam Nessmuk. Eind 19e eeuw was hij een pionier op het gebied van outdoor en natuurconservatie. Naast Kephart is hij een van de grootvaders van het moderne bushcraft. Zijn boek genaamd Woodcraft and Camping is een bestseller en nog steeds in druk sinds de eerste uitgave in 1884. Vele liefhebbers, inclusief ikzelf, hebben zijn boek talloze keren gelezen en zijn gereedschapsset geprobeerd. Tot op de dag van vandaag heeft zijn werk een gigantische invloed op de bushcraftwereld. Nessmuk geloofde dat zijn combinatie van tools (een vast mes, handbijl en zakmes) alle taken zou vervullen die hij moest uitvoeren in het veld. In dit artikel neem ik de proef op de som. Niet alleen om te zien hoe relevant deze set tegenwoordig is, maar ook om te zien hoe ik de set kan aanpassen naar moderne standaarden.

Het juiste gereedschap kiezen

Als outdoormensen zijn we altijd aan het proberen. We halen plezier uit het aanpassen en bijschaven van onze uitrusting, tussen onze avonturen door. Door het uitvinden van nieuwe en interessante manieren om onze de tools in onze eigen stijl te dragen. Natuurlijk heeft iedereen zijn eigen gedachten en ideeën over een ultieme setup. Er is geen goed of fout antwoord. Het Nessmuk-trio is echter een heel goed beginpunt voor wat je nodig hebt. Het is ook de moeite waard om na te denken over wat voor outdoormens je bent. Of je ultralight-hiker bent, jager of kampeerliefhebber bepaalt wat voor spullen je nodig hebt. Ook limieten qua logistiek, je eigen lengte en gewicht en de tijdsduur van je trip moet je in acht nemen. Zo is een grotere bijl beter geschikt voor langdurige kampeertrips, vooral in de koude maanden. Hiermee kun je namelijk wat meer brandhout hakken voor je vuur. Terwijl je voor langere trektochten met wat lichter werk meer hebt aan een handbijl. Het gaat allemaal om veelzijdigheid en planning.

Sears was een man die van koken en jagen hield. Dus waren deze tools ontworpen voor die doeleinden. Zijn mes was gevormd voor voedselbereiding en het ontweien van wild. Zijn bijl was dubbelzijdig: één kant voor houtbewerking, de ander voor botten. Zijn zakmes was voor het maken van kleine items voor in het kamp. Laten we nu eens naar deze losse onderdelen kijken.

De bijl

Zoals hierboven vermeld had Nessmuk een dubbelzijdige bijl. In zijn boek Woodcraft and Camping beschrijft hij zijn bijl en de gedachten erachter.

“En laten we het kort even hebben over de onvolprezen bijl, omdat dit naar mijn weten het moeilijkst te bemachtigen gereedschap is. Voor mijn 12e realiseerde ik mij al dat een lichte bijl een sine qua non is in de woodcraft, en dat het lastig is een goede te vinden. Ik heb 'shingling hatchets' (een soort timmermansbijl met spijkertrekker) geprobeerd, lathing hatchets (timmermansbijl met hamer), en de kleine handbijlen die je in gereedschapswinkels op het platteland vindt, maar geen daarvan was goed genoeg... Ik was al twaalf jaar op zoek voor ik de compacte bijl vond waar ik naar op zoek was. Gemaakt in Rochester door een medisch instrumentmaker genaamd Bushnell... Ik hou van de dubbele snijkant. Ik wil een dikke, stevige kant voor boomwortels en hertenbotten etc. En een dunne, fijne kant voor het snijden van normaal hout.”

George Washington Sears, Woodcraft and Camping

Voor Nessmuk was het nodig om een compacte, tweezijdige bijl te hebben voor het verwerken van wild en het kloven van hout. Voor iemand als ik, die nooit grote grote delen van dieren verwerkt, maar de bijl gebruikt voor houtbewerking en kloofwerk heb ik geen dubbele kop nodig. Met dat in gedachte zijn mijn favoriete bijlen de Fiskars Norden N7 en de Hultafors Ekelund Hunting Axe (die voorheen Hultafors Classic Hunter heette). Ik zal niet teveel op de Fiskars in gaan, maar je leest mijn Fiskars Norden N7 review hier.

Hultafors Ekelund jachtbijl review

De Hultafors Ekelund (Classic Hunter) was mijn allereerste bijl toen ik begin in het bos, en ik heb hem nog steeds. Met een totale lengte van 20" (50 cm) is hij lang genoeg voor tweehandig gebruik, waardoor hij ideaal is voor lichter werk in het bos, en voor kloofwerk. De Ekelund zit precies tussen een grotere kloofbijl en een kleine handbijl in. De convexe kop, gemaakt van Zweeds bijlenstaal, is handgesmeed en het profiel maakt hem geschikt voor het heel precies ontweien van wild. Het is een heel mooi formaat voor werk in en om het kamp. Zelfs fijner snijwerk gaat gewoon. Echter door een totaal gewicht van 1,25kg is langdurig fijn werk voor bijvoorbeeld lepelsnijden niet aan te raden.

De kwalitatieve lederen foedraal heeft wat mij betreft een voordeel boven veel andere foedralen die ik van andere fabrikanten gezien heb. Dit omdat hij geen drukknoop heeft, maar een lederen koord waarmee je hem vastzet. Dit is om een paar redenen erg fijn. Het is zo namelijk eenvoudig te vervangen in het veld met bijvoorbeeld een stuk paracord of ander touw wanneer de drukknoop kapot zou gaan.

Als je het type buitenmens bent dat zijn bij gebruikt voor het maken van houten voorwerpen of bouwwerkzaamheden, dan zou een iets kleinere bijl misschien beter zijn. Een eenhandige bijl die lichter en sneller is zoals de Fiskars Norden N7 bijvoorbeeld. Ongeacht de stijl of maat die je gebruikt is een bijl altijd een goede vriend van de bushcrafter. Maar laten we doorgaan naar de vriend van de bijl. Nessmuks vaste mes.

Het vaste mes

Nu het zware werk gedaan wordt door de bijl, is het volgende stuk gereedschap het vaste mes. Volgens velen is dit het primaire gereedschap voor de bushcrafter, waarmee je vele andere gereedschappen kunt maken. Ook voor het kleiner maken van smallere stukken hout en zelfs voor het bereiden van voedsel. Nessmuk dacht lang en hard na over het type mes wat hij wilde hebben, en kwam uit op een slanker en lichter mes, in tegenstelling tot zware messen die als one-tool-option gebruikt worden. Hij zegt hier het volgende over:

“Over het mes, of de messen. Deze zijn absoluut noodzakelijk en moeten van de beste kwaliteit zijn, zowel in vorm als materiaal. De 'bowies' en 'jachtmessen' die normaliter verkocht worden zijn dikke, lompe messen. Met een soort geul in het midden van het mes. Moordachtig zien ze eruit, maar ze zijn weinig bruikbaar behalve om de riem van een 'Billy the Kit'-achtig persoon te sieren, niet die van een echte jager. Het mes van mijn voorkeur heeft een dun lemmet en is handig voor het ontweien en het snijden van vlees, of andere voedselbereiding.”

George Washington Sears, Woodcraft and Camping

Behalve die laatste regel vertelt hij weinig over de vorm, stijl of fabrikant van zijn mes. Het lijkt er niet op dat hij dit mes gebruikte voor daadwerkelijke houtbewerking of bushcraft, maar als we kijken naar de illustratie dit in zijn boek staat zien we een mes dat sterk lijkt op de vormen die we bij slagersmessen zien. Met een 'hobbel' op de rug van het lemmet voor het ontweien, en een ronde buik die handig is voor het snijden van vlees. Deze lemmetvorm is er niet een waarmee ik erg bekend was voor ik aan dit artikel begon drie maanden geleden. Dus in echte Nessmuk-stijl begon ik met de ESEE JG5, die is geïnspireerd op Nessmuk's mes. Ik wilde zien of dit inderdaad een veelzijdig outdoormes is voor de moderne bushcrafter.

ESEE JG5 Review

Sommige mensen zullen dit mes al kennen. Twee jaar geleden kwam hij uit als onderdeel van een nieuwe lijn outdoormessen van ESEE, samen met de PR4 (waarvan je hier mijn review kunt lezen). Ook de Gibson Axe hoorde hierbij, en al deze tools zijn gemaakt van dezelfde materialen: stonewashed 1095-koolstofstaal met bruine micarta grepen met een textuur. Hoewel de specificaties van de PR4 en de JG5 erg op elkaar lijken, zijn het compleet verschillende messen. Het eerste wat je aan de JG5 merkt is hoe slank hij is. Gecombineerd met de vlakke slijping en ronde buik merk je dat voedselbereiding met dit mes een eitje is. In tegenstelling tot een scandi grind snijdt dit mes door groenten en vlees alsof het niets is. Een perfect compagnon voor het maken van een stoofpot. Een outdoormes dat is ontworpen voor de buitenkok.

Toegegeven: ik was skeptisch over de veelzijdigheid van dit mes toen ik hem voor het eerst in handen kreeg. De greepschalen en vorm maken hem erg fijn in de hand. Maar zouden de dikte en lengte van de JG5 hem nog wel geschikt maken voor het type werk dat ik normaliter doe? Inclusief batoneren, feathersticken en sommige fijner houtsnijwerk. Al met al is het een heel capabel mes.

Feathersticken en het starten van een vuurtje zijn met de scherpe rug van het lemmet absoluut geen probleem. Zoals je mag verwachten van een ESEE. Waar de JG5 een beetje tekort schiet zijn de fijnere snijtaken. De ronde buik is goed voor ontweien en 'slicen', maar minder voor notchen of houtsnijden. De totale lengte van de snede is een volle 5" (12,5 cm), wat normaal ideaal is voor batoneren. Echter is het lemmet met 0,125" dikte (3,0 mm) aan de dunne kant voor zulke zware taken. Ik heb de snede dan ook voelen buigen tijdens dit soort werk. Hij kan het wel, maar is er niet voor gemaakt. Maar dat is dan ook waarvoor we de bijl bij ons dragen. Je kunt dus zeggen dat de JG5 een perfecte compagnon is voor een bijl in je gereedschapsset, en dat het dus geen one-tool-option is.

Het zakmes

We hebben de zwaardere taken gehad, de camp craft en houtbewerking met onze bijl. Het vaste mes nam alle medium taken voor zijn rekening, zoals het maken van vuur en het bereiden van de maaltijd. Wat rest ons dan nog? Zoals vermeld blinkt de JG5 niet uit in het fijne werk, zoals het maken van kookgerei of het snijden van inkepingen in hout. Dat is waar het zakmes voor is. Voor Nessmuk is dat het laatste puzzelstukje in een veelzijdige gereedschapsset. Hij beschreef zijn zakmes alsvolgt.

“Het sterke zakmes met twee lemmeten is het beste model dat ik tot dusver heb gevonden. In combinatie met het vaste mes is het ruim voldoende voor gebruik in het kamp.”

George Washington Sears, Woodcraft and Camping

Dat is zo ongeveer alles wat we van zijn zakmes weten, naast zijn tekening. Dus het enige wat we kunnen doen is speculeren wat en hoe hij gekozen heeft. Op zijn illustratie is te zien dat het waarschijnlijk een Case Stockman of iets soortgelijks is. met een clippoint-lemmet en een spearpoint aan de andere kant. Vele bedrijven hebben door de jaren heen soortgelijke messen gemaakt. Maar in de sfeer van de moderne aanpak kijk ik graag naar een heel modern mes dat erg op zijn mes lijkt. In dit geval de LionSteel BestMan slipjoint.

Lionsteel BestMan BM13 Review

Het idee van een zakmes is, volgens sommigen, een achterhaald concept wanneer het gaat om gereedschapssets. Daar gaan we later in dit artikel verder op in. Voor nu zal ik in ieder geval zeggen dat de multitool het zakmes heeft ingehaald. Als we echter bij de traditie van Nessmuk blijven is een zakmes als de BestMan perfect voor fijner werk. Het is simpelweg een beeldschoon zakmes, en ik draag hem al maanden bij me. Wat ik persoonlijk erg fijn vind is dat het ontwerp natuurlijk traditioneel is, maar dat de materialen hypermodern zijn. Met titanium bolsters, olijfhouten greepschalen en lemmeten van M390 is dit een klein werkpaard dat de lijnen tussen traditional en herenmes doet vervagen.

Op een hardheid van 61HRC is dit best een lastig mes om te slijpen, wat niet ideaal is in het veld waar slijpgereedschap vaak gelimiteerd is. Een voordeel is dat M390 dan weer enorm lang scherp blijft. Hij zit dus meer op de kant van scherptebehoud dan taaiheid, wat voor een zakmes als dit prima is. Het staal is ontzettend slijtvast en blijft dus ook tijdens meerdaagse tochten erg goed scherp. Denk er alleen even aan dat je hem slijpt voor je voor meerdere dagen de wildernis in trekt. Alternatief kun je een keramische slijpsteen als de Spyderco DoubeStuff meenemen. Voor meer informatie over M390 vind je hier een artikel over Böhler M390 staal.

Een scherpere staalsoort als M390 werkt goed omdat de taken die je van een zakmes verwacht, zoals het inkepen en fijn snijden van hout niet veel van het lemmet vragen. De BestMan heeft twee lemmeten. Een clippoint die erg goed is voor inkepen en voedselbereiding en een sheepsfoot waarmee slicen beter gaat, omdat je je vinger bovenop de punt kunt leggen. Zo heb je haast een scalpel bij je.

Mogelijke alternatieven

Ik zou nooit zeggen dat een gereedschapsset perfect is. En zoals ik in dit artikel heb uitgelegd is het erg belangrijk om je uiteindelijke doelen en manier van werken in acht te nemen wanneer je gereedschap kiest. Hoeveel de tools wegen, hoe je je uitrusting draagt, hoe lang je van huis bent, naar wat voor soort bos je gaat... De lijst met variabelen is eindeloos. Iedereen vindt een eigen combinatie die voor hem of haar werkt. En hierin ligt een stukje schoonheid. Aanpassen, evolueren en leer van elkaar. Het Nessmuk Trio is simpelweg een bepaalde combinatie die al meer dan 100 jaar bestaat. Kan hij worden geüpdatet? Natuurlijk! Hieronder vind je een aantal alternatieven en wat in mijn ogen hiervan de voor- en nadelen zijn.

Een vouwzaag in plaats van een bijl?

Zou een moderne outdoorliefhebber beter gebaad zijn bij een vouwzaag, zoals een Silky, in plaats van een bijl? Er zijn dan absoluut voordelen. Wanneer het gaat om houtbewerking alleen is een zaag op papier een betere keuze. Alleen al door de waardevolle energie die je nodig hebt om met een bijl te werken. Takken zagen is veel meer calorie-efficiënt dan het hakken met een bijl. Zeker wanneer je een trekzaag gebruikt, die een stuk minder van de sterkte van de gebruiker vergt.

Ook als het gaat om de leercurve en veiligheid is een zaag veel vergevingsgezinder dan een bijl. Als je nieuw bent in het gebruik van bijlen is het goed om het te oefenen onder de supervisie van iemand met ervaring. Het lijkt misschien onlogisch, maar een bijl met een korte steel is veel gevaarlijker dan een bijl met een lange steel. Omdat de snijkant veel dichter bij je lichaam is moet je goed oppassen. Eén keer over het blok heen slaan of schampen en je mist een paar tenen of raakt je scheenbeen (geloof me, ik heb dit meer dan eens zien gebeuren). Bijlen zijn krachtige gereedschappen, en moeten dus als zodanig worden gerespecteerd.

De nadelen? Een zaag is dus veiliger voor een beginner en vergt minder energie. Maar je kunt er geen hout mee kloven. Ook kun je zonder bijl verschillende soorten houtbewerking veel lastiger uitvoeren. Persoonlijk zou ik weinig trek hebben in het bouwen van een bed of kampeermeubilair zonder mijn vertrouwde bijl. Dit kun je dan weer oplossen met een zwaarder vast mes waarmee je ook wat hout kunt kloven. Geschikte voorbeelden hiervan zijn de KA-BAR Becker BK2, Fällkniven S1X of misschien de ESEE 6. Allemaal goede messen om te combineren met een vouwzaag.

Een multitool in plaats van een zakmes?

Met tegenwoordig zoveel opties op de markt die Nessmuk niet tot zijn beschikking had zou het een logische keuze zijn om het zakmes in te ruilen voor een meer veelzijdige multitool zoals een Victorinox Zwitsers zakmes, of misschien een Leatherman. Beiden zijn uitstekende alternatieven, en door de hoeveelheid tools zijn de goede kandidaten.

Naar mijn mening heeft de Leatherman wel voordelen tegenover het Zwitserse zakmes. Een voordeel is dat de lemmeten op een Leatherman doorgaans een vergrendeling hebben, en daardoor zijn je vingers veiliger. Ik heb ook gemerkt dat de lemmetvorm en het 420HC-staal van Leatherman fijner is en langer scherp blijft dan het Victorinox-staal. Ook vind ik de zaag van Leatherman beter dan degene die op een VIctorinox zit. De scherpe rug is ook nog eens erg goed voor gebruik met een firesteel.

Naar mijn mening is een Leatherman door het ontbreken van kunststof onderdelen ook veel degelijker dan een Zwitsers zakmes. Het enige wat veel Leathermans dan weer niet hebben is de naaipriem (awl in het Engels). En dat is een van de meest veelzijdige en meest ondergewaardeerde gereedschappen voor in het bos. Hij kan alles van het repareren en stikken van je rugzak tot het boren van gaten in hout, het schrapen van fatwood en een firesteel. Kijk maar eens op Youtube wat je allemaal met die ene tool kunt.

De Victorinox vs Leatherman-discussie verdient eigenlijk een eigen artikel, misschien iets voor de toekomst. Wat ik wel wil zeggen is dat er inderdaad veel voordelen zijn voor een dergelijk mes, boven een traditioneel zakmes. Het enige nadeel is dat je qua staalkeuze vaak wat beperkt bent. Als je liever een groter, regulier zakmes bij je hebt is de keuze aan staal haast eindeloos! Van meer budgetvriendelijke messen van Kershaw tot high end messen van Chris Reeve Knives. Je enige beperking is je budget.

Conclusie

Naar mijn mening is het Nessmuk Trio nog altijd een stevige basis voor een outdoormens. Ik heb de set uitvoerig gebruikt en heb gezien dat er kleine aanpassingen nodig zijn om hem geschikt te maken voor de moderne tijd. Aan de andere kant, ondanks die kleine aanpassingen, is het een erg goed beginpunt. Met name voor een beginner die zich afvraagt wat voor gereedschap hij nodig heeft. Mijn advies zou zijn, zoals altijd, dat je je eigen research moet doen. Test en wissel af, zie wat voor jou werkt. Ik garandeer je dat het door de loop van tijd heen verandert. Net zoals je trips en gewoonten veranderen. Dus pin je niet te hard vast op je keuzes vast in het begin. Geniet van het proberen van de nieuwe dingen, en het overdenken tussen je trips door. Alle sets hebben hun eigen voor- en nadelen, dus stel je open voor alternatieven en ideeën. Met deze houding en kennis wijk je ten minste niet te ver van de gebaande paden. Veel plezier mensen!

Lees meer over wat Padraig zoal doet op zijn website: www.padraig.me, en je kan hem ook volgen op instagram: @padraigcroke!

Bedankt Padraig, voor deze toffe review!